Ngày 13/6/2019, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, trong đó quy định việc quản lý, sử dụng HĐĐT áp dụng kể từ ngày 01/07/2022. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc quản lý và sử dụng HĐĐT của doanh nghiệp và người nộp thuế (NNT). Tại khoản 1, Điều 90 Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 quy định nguyên tắc lập, quản lý, sử dụng HĐĐT như sau: “1. Khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, người bán phải lập hóa đơn điện tử để giao cho người mua theo định dạng chuẩn dữ liệu và phải ghi đầy đủ nội dung theo quy định của pháp luật về thuế, pháp luật về kế toán, không phân biệt giá trị từng lần bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ”.

Tại Nghị định 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 cũng có quy định về thời điểm lập hóa đơn đối với một số trường hợp cụ thể, trong đó có quy định hoạt động bán xăng dầu tại các cửa hàng bán lẻ cho khách hàng đó là:“Thời điểm lập hóa đơn điện tử đối với trường hợp bán xăng dầu tại các cửa hàng bán lẻ cho khách hàng là thời điểm kết thúc việc bán xăng dầu theo từng lần bán. Người bán phải đảm bảo lưu trữ đầy đủ hóa đơn điện tử đối với trường hợp bán xăng dầu cho khách hàng là cá nhân không kinh doanh, cá nhân kinh doanh và đảm bảo có thể tra cứu khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu”. Đồng thời, tại Nghị định này cũng quy định về phương thức và thời điểm chuyển dữ liệu HĐĐT: “… Riêng đối với trường hợp bán xăng dầu cho khách hàng thì người bán tổng hợp dữ liệu tất cả các hóa đơn bán xăng dầu trong ngày theo từng mặt hàng để thể hiện trên bảng tổng hợp dữ liệu HĐĐT và chuyển bảng tổng hợp dữ liệu HĐĐT này ngay trong ngày”. Như vậy, có thể khẳng định đã có đầy đủ cơ sở pháp lý để triển khai HĐĐT đối với các cửa hàng bán lẻ xăng dầu.

Có thể nói, xăng dầu là mặt hàng quan trọng, thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng như đời sống của người dân. Đây cũng là mặt hàng có ảnh hưởng lớn đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và kinh tế vĩ mô của cả nước. Các Công ty xăng dầu thuộc Tập đoàn xăng dầu Việt Nam tại các địa phương là những đơn vị tiên phong trong việc triển khai hóa đơn điện tử trên toàn hệ thống, qua thời gian thực hiện mang lại kết quả minh bạch hơn trong hoạt động của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trên thực tế không phải tất cả doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đều triển khai thực hiện đầy đủ quy định này, theo thông tin từ Cục Thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế: Hiện nay, vẫn còn có tình trạng doanh nghiệp bán xăng dầu cuối ngày mới lập hóa đơn tổng bán trong ngày, hoặc xuất một hóa đơn theo tuần, tháng, nhất là đối với các cửa hàng bán lẻ xăng dầu cho người mua chưa có thói quen lấy hóa đơn cho từng lần mua hàng. Thậm chí bán hàng nhưng không xuất hóa đơn, không kê khai gây thất thu cho ngân sách. Để tăng cường công tác quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử đối với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu, ngăn chặn những hành vi vi phạm này, góp phần tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch và thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp và thực hiện thành công chiến lược chuyển đổi số quốc gia, việc triển khai HĐĐT theo từng lần bán hàng của các cửa hàng xăng dầu là hết sức cần thiết. Theo đó, ngày 18/11/2023 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 1123/CĐ-TTg về tăng cường quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử, góp phần đẩy mạnh công tác chuyển đổi số; ngày 01/12/2023 Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ban hành Công điện số 1284/CĐ-TTg yêu cầu trong tháng 12/2023 các đơn vị kinh doanh xăng dầu hoàn thành việc lập HĐĐT theo từng lần bán hàng tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu và kết nối dữ liệu với cơ quan thuế theo quy định. Tại Công điện số 1284/CĐ-TTg, Thủ tưởng cũng yêu cầu Bộ Tài chính và các bộ, ngành, địa phương xử lý nghiêm việc không lập hóa đơn điện tử tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu .

Việc áp dụng HĐĐT theo từng lần bán hàng tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu giúp tăng cường kiểm soát phát hành hóa đơn cũng như quản lý doanh thu và thực hiện nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp xăng dầu, nhằm ngăn chặn tình trạng trốn thuế, gian lận trong kinh doanh xăng dầu, góp phần tạo môi trường kinh doanh xăng dầu minh bạch, bình đẳng, bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng và những doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Lê Thị Huế – Chi đoàn CCTKV Hương Phú